VITTA

VITTA

an quod eâ pectus vinciatur, instar vitis ligantis, Isidor. fascia fuit, quâ caput vinciretur. Perotto. Sic Rosinus, capitis ornamenta muliebris, Vittas vocat, quibus illae capillos colligabant, ex Ovidio, l. 1. Met. v. 477.

Vitta coercebat positos sine lege capillos.

Erantque illae five Maronales multiplice, sive Virginales simplices, de quibus plene Bernartius ad l. 5. Thebaidos sub fin. Propriae enim honestarum Matronarum, Virginm, ac Vestalium fuêre, Taeniaeque etiam dicebantur: de quarum origine, aliquid suggerit Val. Max. l. 5. c. 2. ex 1. ubi de matre et uxore Coriolani: In quarum honorem Senatus Matronarum ordinem benignissimis decretis adornavit. Sanxit namque, uti feminis semitâ Viri cederent, conessus, plus salutis Rei publ. in stola (quae Matronarum propria) quam in armis fuisse: Vetustisque crinium insignibus novum Vittae discrimen adiecit. Nempe cum Matronae a Libertinis crinium sertis discernerentur, quas solae habere poterant, novum discrimen a Senatu adiectum, scil. Vittae sive fasciolae, quibus, ut et Stolâ, semper, praecipue apud Poetas, Matronae denotantur. Tibullus, l. 1. El. 6. v. 67.

———– Quamvis non Vitta ligatos

Impediat crines, nec stolâ longa pedes.

Virg. l. 7. Aen. v. 403.

—— Matres ubicumque Latinae

Solvite crinales Vittas, capite orgia mecum, etc.

Iuno quoque, apud Martianum Capellam, de Napt. Mercur. et Philol. l. 1. expurgatioris auri venâ splendente addiderat crinibus sociale vinculum. I. e. Crinalem Vittam, ut Dempsterus exponit. Sic enim Statius, l. 1. Sylv. 2. v. 240.

——— Dat Iuno verenda

Vincula, et insigni geminat concordia dextra.

Neque vero Matronarum solum, sed et Virginum nondum nuptarum fuisse Vittas, discimus ex Val. Flasso, l. 8. Argonaist. v. 6.

Ultima Virgineis tum flens dedit oscula vittis.

Meretricibus vero, sicut Stolâ, ita et Vittis, interdictum fuit, Octav. Ferrarius de Re Vestiar. Part. 1. l. 3. c. 17. Vide quoque Solerium de Pieo, sect. 6. et Thom. Dempster. ad Rosin. l. 5. c. 35. Imo et amplior Vittarum usus fuit, neque muliebri soum mundo adnumeratae sunt, ut Critici docent. Namque et Sacerdotes erant Vittati, et Poetae et su pplices et ad ultimum supplicium ducendi: Templa quoque ipsa,d et arae Deorum ac Victimae: Naves item e portu exiturae, aut post longinquam navigationem reversurae; Faces tandem nuptiales, Ludorum praemia, arboresque ipsae, certis quibusdam Diis consecratae, ut diligenter ac erudite praefatus Ioh. Bernartius, l. c. observavit: vide quoque G. Elmenhorst ad illa Arnobii, l. 1. Veternosis in arboribus taenias; et ibidem Des. Heraldum. Adde et diademata priscorum Regum nihil aliud, quam Vittas fuisse discolores, ut ad Claudianum exposuit Dempsterus. Et quidem, quod de Sacerdotibus Victimisque dictum, confirmat apud Virgilium impostor Sinon, cum l. 2. Aen. v. 133. sic loquitur:

Iamque infanda dies aderat, mihi sacra parari,

Et salsae fruges et circum tempora Vittae.

Et infra, v. 156.

—— Vittaeque Deûm, quas hostia gessi.

Sic Ovid. l. 15. Met. Fab. 2. v. 130. s.

Victima labe carens et praestantissima forma,

Nam placuisse nocet, Vittis insignis et aurô

Sistitur ante aras etc.

Unde ςτεφηφόρον Βοῦν Lycophr. bovem infulatum seu vittatum, habet: Suem quoque vittatam, exhibet vetustissimum marmor, a Casalio publicatum, in quo Silvani sacrificium describitur, apud Fortun. Licetum, de Gemmis Annular. schem. 32. c. 119. De Sacerdote Chryse. Homer. Il. α. v. 14. ςτέμματ᾿ ἔχων εν χερσίν Α᾿πόλλωνος. Fuerunt autem haeelana. Festus, Infulae sunt filamenta lanea, quibus sacerdotes et hostiae templaque velabantur. Vide quoque Varronem, l. 6. Ind, cum antiquitus, flores atque frondes ad sepulchrum ferre, moris esset, postea addi coepit lana, Ioh. Meursius ad Lycophron. Idem tamen, supra laudatus Bernartius, accuratius inter Vittas et Infulas distinguens, Infulam asserit esse fasciam laneam, partem capitis capillô tectam ad bina tempora aperientem, utrinque adstrictâ ac dependente vittâ; quô factum, ut Vittae Infulaeque non raro confundantur, quem vide omnino, ut et Salmas. ad Tertullian. de Pallio, c. 4. ubi de Cereris Sacerdotibus, et Iuvenalem 50. de iis versu, Sat. 6.

Paucae adeo Cereris vittas contingere dignae.

Verbô, Vittis cingebant Veteres, quidquid volebant consecratum, uti pluribus docet Casp. Barthius Animadv. Papin. ad l. 8. Theb. v. 127. Color iis albus et purpureus. Idem Poeta, ibid. l. 2. v. 738.

——— et ab arbore casta

Nectent purpureas niveô discrimine vittas.

Ubi, alternis, ait vet. Scholiastes, albô et purpureô colore textas. Et, l. 4. v. 218.

Albaque puniceas interplicat infula vittas.

Communiter vero albae fuêre, uti idem Barthius ad prior. l. docet. Phoebeiorum inprimis Antistitum. Statius iterum de tali, Achil. l. 1. v. 11.

——— primis albescunt tempora vittis.

Sic albam vittam, in spicea corona, pro religiosissimo insigni datam, notat Plinius, l. 18. c. 2. Quia vero albescunt, ait Poeta. non albent, putat Barthius et hisce purpureum quid infuisse, Animadv. ad l. Iisdem frons oleae nonnumquam innexa. idem alibi,

——— glaucaeque innexus olviae

Vittarum provenit honos ———

vel lauri, ut Paschalius collegit ex Marc. capellae his verbis, c. 1. Subdendatamen Clario fidibus personanti, atque inter serta laurigera infularum lubrico, implexoque crine. Vide illum in Coronarum libris, l. 4. c. ult. ut et supra voce Infula: plura vero hanc in rem, praeter Auctores iam memoratos, apud Salmas. Not. ad aurelian. Vopisci, c. 46. ubi inter alia lorum et phrygium et vittam et fasciam mitram et tiaram, synonyma, et de vinculo primum capitis, inde et de vestium ornatura, usurpata esse, adnotat. Hinc Vittatus, quod cognomen L. Metello, quia ulceris causâ frontem fasciâ circumcederat, inditum, annotante Alexandrô Neapol.

Genial. Dier. l. 1. c. 28. alias quid signet, ex praecedd. liquet.